Deniz Kilislioğlu

Yaklaşık 17 yıl önce silahlı çatışmalarla başlamış bir bölünme, yıllardır süren siyasi ayrılık... Filistinli iki grup El Fetih ve Hamas arasında 2006 yılında başlayan bu bölünme, Gazze Şeridi’nin kontrolünün Hamas’ın eline geçmesiyle sonuçlandı. Filistin, fiziki olarak Batı Şeria ve Gazze’deki yönetimlerle ikiye ayrıldı. Fiziki ve siyasi bölünmüşlük geçen 17 yıla rağmen giderilebilmiş değil. Onlarca denemeye, Mısır başta olmak üzere Türkiye, Katar, Cezayir gibi ülkelerin devreye girmesine rağmen taraflar bir türlü aralarındaki görüş ayrılıklarını gideremedi.

Filistinli gruplar yine, yeniden Mısır’da uzlaşı arıyor. Buluşma öncesinde Filistin Devlet Başkanı (El Fetih Lideri) Mahmud Abbas ve Hamas Lideri İsmail Haniye’nin Ankara’da bir araya gelmesi sembolik de olsa önemliydi. İsrail’in Mescid-i Aksa’ya ve Temmuz ayı başında Cenin’deki saldırılarına karşı Türkiye’de böyle bir birliktelik görüntüsü verildi, ama elbette asıl değerli olan bu

Bu hafta hem Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas hem de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Türkiye’ye geliyor. Normalleşme adımları sonrası İsrail Cumhurbaşkanı Izak Herzog’un Mart 2022’de Ankara’ya gelmesi önemliydi ama Netanyahu’nun geliyor olması başlı başına bir olay. Zira İsrail’den Türkiye’ye bir başbakan, en son 2008 yılında gelmişti. Eski Başbakan Ehud Olmert, aynı gün Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile TBMM’ye seslenmiş, Suriye ile Türkiye arabuluculuğunda dolaylı görüşmeler yapmıştı. Olmert’in dönüşünden sadece birkaç gün sonra Gazze’ye yönelik yapılan büyük saldırı, ilişkilerdeki kopuş sürecini de başlatmıştı.

2010’daki Mavi Marmara saldırısındaysa Netanyahu artık başbakanlık koltuğundaydı. Aradan geçen onca yılda Netanyahu ilk kez Türkiye’ye geliyor. Yargı yasası gibi tartışma yaratan düzenlemeler sebebiyle aylardır İsrail sokaklarında protesto edilen Netanyahu, iç siyasette sıkışmış durumda. Ekonomik tablonun da kötü olduğu bir süreçte İsrail Başbakanı için

Bu haftanın en dikkat çeken çıkışlarından birini, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin yaptı. Putin, Ukrayna ile müzakereler için Mart 2022’de İstanbul’da yapılan görüşmeleri sürdürebileceklerinin mesajını verdi, “İstanbul’daki ana çerçeve üzerinde kaldığımız yerden devam etmeyi kabul ediyoruz. Rusya ve Ukrayna tarafından üzerinde uzlaşılan taslak anlaşma o dönem Ukrayna tarafından çöpe atıldı. Oradaki her şeyle hemfikir olalım olmayalım, metnin hâlâ kabul edilebilir olduğunu düşünüyoruz” dedi.

Tabii, süreç tam anlamıyla Putin’in dediği gibi işlememişti. Ayrıntılarını paylaşacağım ama Ukrayna Rusya’dan o teklife yanıt beklerken, o taslağı çöpe atan Batı olmuştu. Dolmabahçe’deki o görüşmeler önemli bir zemindi ancak ilerletilemedi. Birkaç ay geçmeden Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, 10 maddelik bir barış planını dünyaya duyurmuştu. Bugün gelinen noktada -ki Zelenskiy son İstanbul ziyaretinde de o plana atıf yapmıştı- Ukrayna artık o planı masada

Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta bu hafta yapılacak NATO zirvesi için geri sayılıyor. Gözler bir tarafta Türkiye’nin İsveç’in üyeliğine yönelik devam eden vetosu ve bu çerçevede yapılan görüşmeler, diğer taraftan da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin Türkiye’yi de kapsayan bölge turundaydı. Zelenskiy, önce Bulgaristan’a ardından sürpriz şekilde Çek Cumhuriyeti’ne, sonrasında Slovakya’ya gitti. Son durağı ise İstanbul’du. Zelenskiy hem sahada Rusya’ya karşı yeni yeni cepheler açıp buralardan yeni taarruz hamleleri yapabilmek için askeri destek aradı hem de NATO zirvesi öncesinde Ukrayna’nın üyeliği için İttifak üyeleri üzerindeki baskıyı artırmaya çalıştı.

Bu ziyaretler devam ederken CNN International’a verdiği röportajda “karşı saldırıların çok daha erken olması ve Rusya’ya zaman verilmemesi” gerektiğine dair sözler kullandı. Bunların amacı silah ve mühimmat ihtiyacının aciliyetini ortaya koymaktı. 4 ülkede verdiği

Onunla ilk kez Dışişleri Bakanlığı’nda Balkanlar ve Ortadoğu Avrupa Genel Müdür Yardımcısı iken tanışmıştım. Yıl 2009’du. Balkanlar o zaman da “patlamaya hazır bombaydı” ama diğer coğrafyalara oranla sakindi. O zaman elçi olan Murat Karagöz, bir kahve eşliğinde bana en ince ayrıntısına kadar Balkanları anlatırken, “Bu kadar heyecan yapacak ne var?” diye düşünmekten kendimi alamamıştım. Ama O hep öyleydi. Heyecanlı, iştiyaklı, tez canlı... Tez canlıydı ama yaptığı işte son derece detaycıydı. Onu, belki de iyi bir diplomat yapan önemli sıfatlarından biri bu özelliğiydi. Esprili bir karakterdi, esprilerini kendine has kahkahası takip ederdi.

Hayatının önemli dönemeçlerinden birinin, eski cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in başdanışman ekibine girmesi olduğunu söylerdi. “Mehmet Ali Bayar ve Feridun Sinirlioğlu, beni ekibe hızlı not tuttuğum için almıştı” diye anlatırdı. Çankaya Köşkü’ndeki o dönemin, kendisine neler kattığını çeşitli vesilelerle çok dinlemiştim. Sonra büyükelçilik dönemi

ABD’nin eski başkanı Barack Obama, bu hafta Yunanistan’daydı. “Stavros Niarchos Vakfı”ndaki konuşmasında “Şu anda 7/24 denizin dibindeki denizaltı hakkında konuşuyoruz. Ama Yunanistan açıklarında 700 sığınmacının öldüğü bir kaza da var. Haber yapıldı mı yapıldı, ama aynı yoğunlukta değil. Bu da insanların hayatta kalma ihtimalleri arasındaki uçurumu gözler önüne seriyor” demesi, dünya gündemine oturdu. Bu sözleri salondakiler alkışlarla karşıladı.

Kimse kusura bakmasın ama bu sözlerin samimiyetine inanmak için hafızamızı tümden yitirmiş olmamız lazım. Gelin yakın geçmişi bir hatırlayalım, eski başkan Obama’nın bu sözleri söylemeye hakkı var mı bir bakalım...

Mülteci krizi denildiğinde bizim hafızamızda sembol bir fotoğraf var: Eylül 2015’te ailesiyle birlikte Yunanistan’ın İstanköy adasına şişme botla geçmeye çalışırken boğulan, cansız bedeni Bodrum’da kıyıya vuran üç yaşındaki Aylan Kurdi’nin fotoğrafı. O trajedi yaşanırken, Barack Obama görevdeydi. Biz haftalarca Obama’nın

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan göreve geldikten sonra ilk atama kararlarını, büyükelçilere tebliğ etti. İlk etapta 8 başkentin büyükelçileri değişti. Paris, Madrid gibi önemli başkentlere yeni isimler atanıyor ama biz bugün atamalardaki en önemli iki değişikliğe odaklanacağız: Moskova ve Kiev.

Türkiye’nin yeni Moskova Büyükelçisi Tanju Bilgiç, Kiev Büyükelçisi ise Levent Bilgen olacak. Malûm, Rusya ile Ukrayna arasında Şubat 2022’de başlayan savaş hâlâ devam ediyor ve her iki başkentle ilişkilerde “denge” hayati önemde. Ankara denge siyasetini özellikle son bir yılda - bazen Ukrayna’nın ‘Türkiye Ruslara fazla alan açıyor’ suçlamalarına, bazen de Rusya’nın ‘Ukrayna’ya savunma sanayi desteği’ itirazlarına rağmen - koruyor. Bu denge çoğunlukla liderler seviyesindeki görüşmelerle tutulurken, üç ülkenin cumhurbaşkanlığı yetkilileri, savunma ve dışişleri bakanları da sürece katkı veriyor. Son bir yılda bu başkentlerdeki iki

Dinyeper nehri üzerindeki Kahovka Barajı’nı, 6 Haziran gecesi kimin tahrip ettiği, çevre felâketine sebep olacağını bile bile bunu neden yaptığı hâlâ muamma. Bunu soruşturmak için bir Birleşmiş Milletler Komisyonu kurulması için çabalar sürüyor. Bir yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres diğer yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tarafları (Rusya ve Ukrayna) buna ikna etmeye çalışıyor.

En sonda söyleyeceğimizi en başta söyleyelim: Bu komisyonun kurulması hiç kolay değil. Çünkü özellikle Rusya’nın Birleşmiş Milletler’e olan güveni çoktandır sarsılmış durumda. Aşağıda ayrıntılarını paylaşacağım, ama anlaşılan o ki, tıpkı Temmuz 2022’de “tahıl koridoru” anlaşmasında olduğu gibi iş yine başa düşecek, yani Rusları ikna etmek yine Türkiye’nin çabalarına bağlı olacak.

Rusların BM travmaları

Rusya böyle bir komisyon kurulmasına ‘Evet’ demek için geçmişteki hataların tekrarlanmayacağının garantisini istiyor. Moskova’ya göre o hatalardan